Vitamin A là chất dinh quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch. Từ đó bảo vệ cơ thể, chống lại các căn bệnh. Bên cạnh đó vitamin a thúc đẩy tăng trưởng và giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Đóng vai trò quan trọng trong duy trì, phát triển thị giác, biểu mô, hệ miễn dịch. Vitamin a có ở rất nhiều nơi, đặc biệt là sữa non, các thực phẩm có nguồn gốc động vật, thực vật. Đặc biệt là các loại rau củ, quả có màu xanh, vàng, đỏ.
Với vai trò quan trọng như vậy. Nhưng hiện nay vẫn có rất nhiều trẻ em bị thiếu vitamin a bởi trẻ thiếu sữa mẹ. Bên cạnh đó là các chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý. Ngoài ra, cũng có một số căn bệnh khiến cơ thể trẻ không tổng hợp đủ vitamin a. Hôm nay chúng ta sẽ cùng dautuso1 tìm hiểu về vitamin a và những cách bổ sung vitamin a.
Mục lục
Sơ lược về Vitamin A
Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng tan trong dầu cần thiết cho sự phát triển thể chất. Góp phần tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng. Vitamin A là 01 trong 03 loại vi chất (iốt, vitamin A, sắt) quan trọng cần cho sự phát triển của bé. Có đặc tính là không tan trong nước, tan trong dầu mỡ ether, chloroform và aceton.
Sự ảnh hưởng của Vitamin A đến sự phát triển của trẻ
Ảnh hưởng đến sự tăng trưởng
Vai trò tăng trưởng: vitamin A đóng vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng, giúp trẻ phát triển bình thường. Thiếu vitamin A trẻ sẽ bị chậm lớn, còi cọc, suy dinh dưỡng.
Chức năng thị giác
Chức năng thị giác: vitamin A tham gia vào chức năng thị giác của mắt, giúp mắt có khả năng nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu. Khi thiếu vitamin A, khả năng nhìn của mắt sẽ bị giảm, đặc biệt là vào lúc ánh sáng yếu. Hiện tượng này thường xuất hiện vào lúc trời nhá nhem tối, dân gian gọi là quáng gà. Quáng gà là biểu hiện sớm của tình trạng thiếu vitamin A. Biểu hiện khi thiếu Vitamin A gây bệnh quáng gà của trẻ vào thời điểm chập tối là thường nhút nhát, chỉ ngồi một chỗ. Không dám đi hoặc nếu đi thì dễ bị ngã, đi lại khó khăn. Dễ va chạm với các vật ở dưới đất,…
Bảo vệ biểu mô
Bảo vệ biểu mô: vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô giác mạc, biểu mô dưới da. Niêm mạc khí quản, niêm mạc ruột non, các tuyến nước bọt và tinh hoàn,… Khi thiếu vitamin A, cơ thể giảm sản xuất các niêm dịch, khiến da bị khô, xuất hiện sừng hóa,… Biểu hiện này thường thấy ở mắt: ban đầu khô kết mạc, sau đó tổn thương giác mạc, dẫn tới hậu quả mù lòa. Nếu thiếu vitamin A, niêm mạc ruột bị tổn thương dẫn tới rối loạn tiêu hóa hoặc niêm mạc phế quản tổn thương dễ mắc các bệnh đường hô hấp,…
Miễn dịch cho cơ thể
Tạo miễn dịch cơ thể: vitamin A đóng vai trò tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Thiếu vitamin A làm giảm sức đề kháng của cơ thể trẻ với các loại bệnh, làm cơ thể dễ bị nhiễm trùng nặng. Đặc biệt là các bệnh như sởi, viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, tiêu chảy,… Dẫn tới tăng nguy cơ tử vong ở trẻ nhỏ. Đặc biệt, vitamin A còn làm tăng sức đề kháng của cơ thể trước các bệnh nhiễm khuẩn khác như uốn ván, lao và hỗ trợ phòng ngừa ung thư hiệu quả.
Những thực phẩm nào có chứa Vitamin A
- Sữa mẹ, đặc biệt là sữa non rất giàu vitamin A. Vì vậy trẻ bú mẹ hoàn toàn không cần bổ sung vitamin A liều cao trong vòng 6 tháng đầu đời
- Thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa…
- Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, các loại rau quả có màu xanh, vàng và đỏ đậm như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…
- Vì vitamin A tan trong dầu nên chế độ ăn đầy đủ chất béo sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A.
Vì sao trẻ thiếu Vitamin A?
- Trẻ không được bú sữa mẹ.
- Chế độ ăn của trẻ không cung cấp đủ vitamin A và chất béo.
- Trẻ hay mắc các bệnh viêm hô hấp, tiêu chảy tái đi tái lại, sởi, nhiễm giun sán…
- Trẻ suy dinh dưỡng nặng.
Bổ sung Vitamin A cho trẻ bằng cách nào?
- Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nên được bú sữa mẹ vì sữa mẹ rất giàu vitamin A, đặc biệt là sữa non. Bà mẹ cũng cần uống vitamin A liều cao (200.000 IU) bổ sung. Ngay sau sanh để bảo đảm sữa mẹ có đủ vitamin A cho trẻ.
- Chế độ ăn nên có đủ thực phẩm giàu vitamin A. Bên cạnh việc sử dụng thực phẩm giàu vitamin A nên kèm với chế độ ăn có đủ chất béo trong khẩu phần để vitamin A hấp thu được dễ dàng.
- Đảm bảo vệ sinh môi trường, dự phòng nhiễm khuẩn, tẩy giun.
- Bổ sung vitamin A liều cao. Trẻ 6 – 36 tháng tuổi đều phải được bổ sung vitamin A liều cao mỗi 6 tháng (vào ngày 1-2 tháng 6 và 1-2 tháng 12) tại các điểm uống vitamin A. Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A như trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị sởi. Hoặc bệnh nhiễm trùng tái đi tái lại, tiêu chảy kéo dài… cũng cần được uống vitamin A liều cao.
- Trẻ nhỏ từ 6 – 12 tháng tuổi: uống 100.000 đơn vị.
- Trẻ trên 12 – 36 tháng: uống 200.000 đơn vị.
- Trường hợp trẻ sắp được 6 tháng tuổi hay hơn 3 tuổi thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho uống.
- Trẻ đang bị bệnh, vừa được chích ngừa hoặc sắp chích ngừa cũng đều có thể uống được vitamin A liều cao.
Sử dụng vitamin A liều cao có an toàn không?
Không có tác dụng phụ nguy hiểm khi bổ sung vitamin A liều cao cho trẻ. Nhiều phụ huynh thường lo lắng về tác dụng phụ khi nghe đến 2 chữ ‘liều cao’. Sợ dư thừa lượng vitamin A trong cơ thể trẻ. Tuy nhiên, vitamin A liều cao hầu như không gây tác dụng phụ nguy hiểm. Trừ một số triệu chứng ít gặp như nôn ói, đi ngoài phân lỏng. Hoặc với thóp phồng ở những trẻ dưới 1 tuổi (những phản ứng này sẽ giảm sau 1 – 2 ngày).
Tài liệu tham khảo:
- Hướng dẫn phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Trung tâm dinh dưỡng, Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh.
- Guideline: Vitamin A supplementation for infants and children 6-59 months of age. Geneva, World Health Organization; 2011.
Nguồn: bvndtp.org.vn
